سید عبدالله مجتبوی( - 1303)
کشتی آزاد و فرنگی
برنده نشان برنز بازی‌های المپیک 1952
در گذشته، رسم چنین بود که روز میلاد نوزادان را در صفحات آخر قرآن ثبت می کردند. این رسم و عادت خانوادگی، با وجود پیدایش مدارک ثبتی و باب شدن شناسنامه، هنوز هم در گوشه و کنار ایران مرسوم است و بعضی خانواده‌ها این سنت را حفظ کرده و ادامه می‌دهند. در یک جلد کلام الله مجید، که در خانواده مجتبوی محفوظ و موجود است. پدر سید عبدالله مجتبوی،قهرمان نام‌آور کشتی ایران، تولد او را 1305 تحریر کرده است؛ در حالی که در شناسنامه وی، تاریخ تولد او، پانزدهم مهرماه 1303 ثبت شده و او در این روز و ماه و سال پا به عرصه وجود گذاشته است.
خانواده مجتبوی یک خانواده قدیمی اهل تهران بوده و در ناحیه‌ای از جنوب غربی تهران، به نام خیابان شاهپور، سکنی داشتند. در خانه‌ای نسبتا بزرگ در خیابان بلورسازی، نزدیک چهارراه معزالسلطان خیابان امیریه تهران ، سید عبدالله به دنیا آمد. این محله، یکی از نواحی معروف و پهلوان خیز تهران و شاید هم ایران است، زیرا علاوه بر عبدالله، که اولین نشان‌دار جهانی، از این منطقه است، بسیاری از قهرمانان معروف و مشهور کشتی، وزنه‌برداری و رشته‌های دیگر، از این ناحیه قهرمان پرور شهر تهران برخاسته‌اند.
زنده کردن نام نام‌آوران
عبدالله مجتبوی ثبت زندگی‌نامه و وقایع تاریخی و ورزشی این قهرمانان را، که خود نیز یکی از پیشگامان و پیشکسوتان این گروه است، قدم بزرگی در راه نگارش تاریخ «ورزش قهرمانی ایران» در طی نیم قرن گذشته دانسته و اعتقاد دارد که گردآوری و تدوین این خاطرات، موجب می‌شود نسل حاضر و نسل آینده ایران عزیز، حداقل بدانند چه کسانی و چه پهلوانانی و در چه شرایط سخت و دشواری،نام ایران را در جهان پرآوازه کرده و توانسته‌اند پرچم مقدس وطنشان را در گوشه و کنار جهان به اهتزار درآوردند و سرود ملی کشورشان در میان مردم جهان طنین اندازد.
تمرین در زورخانه
وی می گوید:«همان‌طوری که اطلاع دارید، من زندگی خود را در همان محله بلورسازی و کوچه شهریور آغاز کردم و از 7-6 سالگی به مدرسه ایمان رفتم. از دوران ابتدایی به ورزش علاقه داشتم و کم و بیش به والیبال و بسکتبال می‌پرداختم؛ تا اینکه دوره دبیرستان آغاز شد. در آن، دوره دبیرستان دو دوره سیکل اول و سیکل دوم تقسیم شده بود. سیکل اول را در دبیرستان حکیم نظامی و فیروز بهرام گذراندم و برای سیکل دوم تصمیم گرفتم به مدرسه دارایی بروم. در آن زمان،نظامت مدرسه دارایی،به عهده استاد ورزش، آقای علی اکبر محب، از صاحب منصبان وزارت داریی،بود. در سه راه امین حضور، خیابان ری، واقع شده بود و من هم در نوجوانی به شاگردان این مدرسه صاحب نام پیوستم.
با توجه به علاقه‌ای که من به ورزش والیبال و بسکتبال داشتم و پیشرفت‌هایی هم در این دو ورزش کرده بودم. در تیم دارایی عضویت یافتم و در مسابقه‌های دبیرستان‌های تهران شرکت کردم و موفقیت‌هایی هم به دست آوردم. در همین زمان بود که به ورزش کشتی هم علاقه‌مند شدم و چون پدرم از ورزشکاران بنام آن زمان در این رشته بود، بهترین مشوق من در این راه شد و مرا با تشک کشتی و فنون این ورزش آشنا ساخت.
اولین دوره مسابقه‌های قهرمانی
اولین دوره مسابقه‌های قهرمانی کشور آغاز شد و من در وزن 5/67 کیلو، وزن چهارم آزاد و فرنگی، انتخاب شدم و تمام رقبای خود را در تهران کنار زدم و برای اولین بار، در مسابقه‌های قهرمانی ایران شرکت کردم.
تمرینات مرتب و روزانه ما در باشگاه انجام می‌شد، تا اینکه به زمان برگزاری بازی‌های المپیک سال 1948 لندن نزدیک شدیم. من در تمام دوران بین سال‌های 1332 تا 1327،در مسابقه‌های کشتی آزاد و کشتی فرنگی شرکت داشتم، گاهی مسابقه‌های دوجانبه انجام می‌شد، که افزون بر مسابقه‌های باشگاهی و قهرمانی کشور و همچنین کشتی بی‌وزن سنتی پهلوانی بود».
شکست پهلوان عراق
مجتبوی در عراق با سیدصندوق هندی، که علاوه بر نامی بودن در کشتی، در نمایش‌های پهلوانی نیز در تمام عراق شهرت فراوانی داشت، روبه‌رو شد.
در آن روز، موج جمعیت به سوی میدان مسابقه روان بود؛ حتی تمام پشت‌بام‌ها و لبه‌های دیوارها را انبوه جمعیت سیاه کرده بود. ایرانی‌ها خیلی نگران نتیجه این مسابقه بودند و وقتی که دو حریف با صدای سوت داور شروع کردند؛ نفس در سینه همه حبس شده بود... حریف مجتبوی بسیار کاردان و زورمند بود. تمام فنون عبدالله را رو می‌کرد؛ ولی مجتبوی در آخر کار با قدرت قابل تحسینی، یکی از رموز استاد خود را به کار برد و شانه سیدصندوق را به خاک رساند.
از آن روز به بعد، روزی صدها نفر ایرانی و عراقی برای دیدن این پهلوان جوان که سید را مغلوب کرده بود، به محل اقامت کاروان نیرو و راستی می‌آمدند.
فکر می‌کنم ما پنج یا شش کشتی در عراق گرفتیم که همه با پیروزی ما توام بود. باید یادآور شوم که این سفر پربرکت، آنچه که بیش از همه ما را شادمان کرد، زیارت قبور ائمه اظهار که در عراق مدفون هستند، بود. درا ین سفر مسابقه‌هایی در رشته‌های والیبال و بسکتبال و وزنه‌برداری نیز برگزار شد. پس از آنکه قصد بازگشت به وطن کردیم. با برنامه‌ریزی شادروان مهران و تماس‌های او با شهرهای بین راه در ایران، قرار شد در هر شهر یک دوره مسابقه‌های والیبال، بسکتبال و وزنه‌برداری و کشتی هم انجام شود. که این کار کم و بیش انجام پذیرفت و ثمرات بسیار درخشانی نیز داشت.
شرکت در مسابقات پهلوانی کشتی بی‌وزن
مجتبوی می‌گوید:«همان‌طور که اطلاع دارید، در المپیک 1948 لندن، من در وزن 5/67 کیلوگرم، یعنی وزن چهارم، انتخاب شدم؛ ولی به علت شکستگی دست در مسابقه‌های پهلوانی، از شرکت در بازی‌های المپیک بازماندم. در آن زمان، مسابقه‌های بی‌وزن سنتی پهلوانی کشور، همه ساله برگزار می‌شد و من هم خود را برای شرکت در آن آماده می‌کردم.چون وزن کمتری داشتم،مربی من،شادروان بلور، می‌گفت بهتر است که شما در سال‌های بعد که وزن بدنتان بالا می‌رود. در این مسابقه‌ها شرکت کنید. در این زمان، المپیک لندن نزدیک بود و من می‌بایست آمادگی خود را برای وزن چهارم حفظ کنم و آماده شرکت در مسابقه‌ها شوم.
مسابقه‌های بین‌المللی استانبول
در سال 1328، پس از موافقت فدراسیون جهانی کشتی و هماهنگی با فدراسیون کشتی ترکیه، تیم کشتی ایران، مرکب از منصور رئیسی، محمد خادم حقیقت، حسن سعدیان، عبدالله مجتبوی، علی غفاری(عباس زند)،عباس حریری، ناصر جاوید و سعید تیموری، در مسابقه‌های کشتی اروپا یا مسابقه‌های بین‌المللی استانبول شرکت داده شد. مجتبوی پس از شکست دادن سرحدی و گتمیری، به عضویت تیم ملی در آمد.
در مسابقه‌های استانبول، مجتبوی در وزن چهارم شرکت کرد. او در نخستین مسابقه خود، مغلوب ثروت، قهرمان معروف ترکیه، شد که به جای جلال آئیک، قهرمان المپیک 1948،در تیم ملی ترکیه قرار گرفته بود. مجتبوی از این شکست، آن هم در مقابل قهرمان مشهوری چون روت که جای آئیک را گرفته بود، ابدا دلسرد نشد و با کمال شجاعت و در عین خونسردی، با امتیاز کمی مسابقه را واگذار کرد. این پیروزی آسان به دست نیامد؛ زیرا تا سه دقیقه اول مسابقه ابتکار عمل در دست قهرمان مصری بود و با لنگ مغربی و یک دست سالتو و برات(کلوندون) مجتبوی را به روی پل برد. بعد از آنکه مجتبوی کشتی را رو کرد، با سگک و کلاته و جمع کردن دست و پایین کشیدن کنده دسته شکن، حریف مصری را روی پل برد و با فن پل شکن، پس از سه دقیقه، او را ضربه فنی کرد، وی در کشتی بعدی، حریف بلژیکی را با سگک و گوش خوابانیدن و گرو دست ، به پل برد و بعد از چهار دقیقه، او را هم با ضربه فنی شکست داد.
مسابقات جهانی 1951
مجتبوی می گوید:«مطلب مهمی که باید بازگو کنم، تماس‌های خارجی چه به صورت تورنمنت و چه به صورت جام‌ها و کاپ‌های ورزشی، مثل زمان فعلی نبود وما فقط در مسابقه‌های قهرمانی جهان، بازی‌های آسیایی و المپیک شرکت می‌کردیم. تیم ایران در 1951 هلسینکی، با شرکت محمود ملاقاسمیف مهدی یعقوبی، مهدی مقرب، علی غفاری، غلامرضا تختی، عباس زندی ، احمد وفادار و من،در مسابقات حضور یافت. در آن زمان کاپیتانی تیم به عهده من بود. در این مسابقه‌ها، توانستم نفر سوم جهان شوم»
مجتبوی در این مسابقه‌ها، در دسته 73 کیلوگرم شرکت کرد و بعد از جلال آئیک(ترکیه) و سانتری کیسالا(فنلاند) در سکوی سوم قهرمانی ایستاد.
بازی‌های المپیک هلسینکی
در سال 1952، بازی‌های المپیک فنلاند آغاز شد، که تیم‌های اعزامی از ایران، مجموعا 21 نفر، در کشتی، وزنه‌برداری، مشتزنی... شرکت کننده داشت(یادآور شویم که در دسته مجتبوی، کشتی گیر دیگری به نام حسین عرب به عنوان ذخیره به هلسینکی اعزام شد، که در مسابقات شرکت نکرد). من در این رقابت‌ها، در وزن خودم 6 یا 7 کشتی گرفتم و در دور نهایی، سه نفر باقی ماندند. متاسفانه با امتیاز به کشتی‌گیر امریکایی باختیم و او برنده مسابقه و مدال طلای المپیک شد. باید یادآور شوم که مسابقه‌های دوره نهایی، که به صورت حذفی انجام می‌گرفت، دفعتا با تغییر از حذفی به دوره‌ای برگزار شد. قانونا می‌بایست هر فرد شرکت کننده، بعد از 30 دقیقه استراحت، به کشتی بعدی بپردازد؛ ولی در اینجا هم اجحاف شد. در واقع، قرار بود. بعد از کشتی شادروان تختی با کشتی‌گیر بلغارستان، کشتی ما انجام شود و کشتی‌گیر بلغاری چون حاضر نشد، بلافاصله بلندگو نام مرا برای کشتی با آمریکایی اعلام کرد و من با حالتی خسته به روی تشک رفتم و نتیجه، آن شد که عرض کردم.این بود مسابقه‌های ورزشی من، و بعد از بازی‌های المپیک کشتی را کنار گذاشتم.
عناوین و افتخارات سیدعبدالله مجتبوی
بازی‌های المپیک
1952 هلسینکی، فنلاند نشان برنز (دسته پنجم)
مسابقات قهرمانی جهانی
1951 هلسینکی، فنلاند نشان برنز(دسته 73 کیلوگرم)
بین‌المللی (جام استانبول)
1949 استانبول، ترکیه نشان نقره(دسته 67 کیلوگرم)
مسابقات قهرمانی ایران
1323 تهران نشان طلا(دسته 66 کیلوگرم)(کشتی ازاد)
1324 تهران نشان طلا(دسته 66 کیلوگرم)(مشتی فرنگی و آزاد)
1325تهران نشان طلا(دسته 66 کیلوگرم)(کشتی فرنگی)
1326 تهران نشان برنز نقره(وزن پنجم)(کشتی آزاد)
1328 تهران نشان طلا(وزن چهارم)(کشتی آزاد)