هجدهیمن دورۀ بازیهای المپیک 1964 توکیو

زمان برگزاری:     10 لغایت 24 اکتبر
تعداد کشورهای شرکت کننده:     93کشور
تعداد ورزشکارن:     5140 نفر (4457 مرد- 683 زن)
تعداد رشته های ورزشی:     19 رشته
تعداد رویدادها:     163ماده

رشته های ورزشی:     دو و میدانی، بسکتبال، مشت زنی، قایقرانی (کانوئینگ)، دوچرخه سواری، سوارکاری، شمشیربازی، فوتبال، ژیمناستیک، هاکی، پنجگانۀ مدرن، قایقرانی پاروئی، تیراندازی، شنا، وزنه برداری، کشتی، قایقرانی بادبانی
بازیهای المپیک برایاولین بار در اسیا برگزار شد و ژاپنی ها هم میزبانانی مشتاق بودند. آخرین مرحلۀ حمل مشعل به استادیوم اصلی المپیک توکیو توسط نوجوانی صورت گرفت که در روز بمباران شهر «هیروشیما» توسط امریکایی ها به دنیا آمده بود. این تجدید خاطره ای بود از آن جنایت فجیع آمریکایی ها که همۀ خاطره ای بود از آن جنایت فجیع آمریکایی ها که همۀ حاضران در استادیوم را به گریه واداشت ضمن آنکه یاد همۀ کشته شدگان را گرامی داشتند.
به گواهی همۀ کارشناسان، ژاپنی ها بازی ها را از نظر سازماندهی و برگزاری در سطح بسیار بالایی برگزار کردند.

چهارده کشور برای اولین بار در بازیهای المپیک، حضور می یافتند و بنابه تصمیم کمیتۀ بین المللی المپیک، آفریقای جنوبی هب خاطر وضعیت نژاد پرستی حاکم بر آن کشور، از کشور در بازی ها محروم شد.
مسابقات جودو برای اولین بار در این دوره از بازیهای المپیک برگزار شد. کشور میزبان همانطور که قابل پیش بینی بود، سه مدال از 4 مدال طلای این رشته را به دست آورد. با این حال، در وزن آزاد، یک هنلدی به نام آنتون گی سینک مدال طلا را به دست آورد و قهرمان این وزن شد.
رشته والیبال برای اولین بار در برنامه بازیهای المپیک قرار گرفت. این رشته تیمی که قدمتی دیرین داردف در بازیهای المپیک توکیو در قسمت زنان و مردان برگزار شد.

آبب بیکلا این بار نیز برای برنده شدن در دو ماراتن شرکت کرد، اما کفش به پا داشت. پیتراسنل از کشور نیوزلند در دوهای 800 و 1500 متر به قهرمانی رسید.
استرالیایی ها مجدداً توانستند بیشتر مقام های شنا را به خود اختصاص دهند. جوفریزیر که فردی سیگاری بود، با دست شکسته در فینال مسابقات مشت زنی مبارزه کرد و مدال طلای سنگین وزن را به دست آورد. او پس از این المپیک، در مشت زنی به جرگۀ حرفه ای پیوست و بعدها چندین بار رو در روی قهرمان المپیک 1960 رم، محمدعلی کلی قرار گرفت.
والری برومل پرنده پرش ارتفاع از اتحاد جماهیر شوروی توانست به مدال طلا دست یابد.

نتایج برتر و بهترین ها

بهترین نتایج انفرادی را در این دوره از بازیها، این افراد کسب کردند:
لاریسا لاتینیا از اتحاد جماهیر شوروی موفق به کسب 6 مدال (2 طلا، 2 نقره، 2 برنز) در رشتۀ ژیمناستیک شد. شناگری از امریکا به نام دن اسکولاندر 4 مدال طلا به دست آورد. وراکازلاوسکا از چک واسلواکی در رشتۀ ژیمناستیک 4 مدال (3 طلا، 1 نقره) دریافت کرد. یوکیو اندو از ژاپن هم در ژیمناستیک 4 مدال (3 طلا، 1 نقره) کسب کرد.

شارون استودر امریکایی در شنا 4 مدال (3 طلا 1 نقره) دریافت کرد. استیوکلارک هموطن دیگر او نیز در شنا 3 مدال طلا گرفت.
شوجی تسورمی از ژاپن در ژیمناستیک 4 مدال (1 طلا، 3 نقره) را از ان خود کرد.
پولینا آستاخوف از شوروی در ژیمناستیک 4 مدال (2 طلا، 1 نقره، 1 برنز) به دست آورد.
کاتلین التیز از امریکا در شنا 4 مدال (2طلا، 2 برنز) دریافت کرد.
استیوکلارک امریکایی در رشته شنا توانست 3 مدال طلا تصاحب کند.
بوریس شاخلین از شوری در رشته ژیمانستیک 4 مدال (1 طلا، 2 نقره، 1 برنز) به دست آورد.
ویکتور لیستسکی از شوروی در رشته ژیمناستیک 4 مدال نقره گرفت.
هانس ژاخیم کلین از آلمان غربی در رشته شنا، توانست 4 مدال (3 نقره، 1 برنز) به دست آورد.
جوان ترین مرد ورزشکاری که در بازیهای المپیک توکیو مدال گرفت، جان نلسون، شناگر 14 سالۀآمریکایی بود.
جوان ترین زن ورزشکاری که مدال گرفت، دبراپوکی، شناگر 14 ساله بود که توانست مدال طلا هم بگیرد.
جوان ترین ورزشکار مردی که مدال طلا گرفت، دیک روت شناگر 17 سالۀ آمریکایی بود.
مسن ترین مرد ورزشکاری که مدال نصیبش شد، لارس تام قایقران 60 ساله سوئیسی بود که در رشتۀ قایقرانی بادبانی مدال دریافت کرد.
مسن ترین مردی که مدال طلا گرفت، ویلیام نورتم با 59 سال سن از کشور استرالیا بود. او در قایرانی بادبانی شرکت داشت.
مسن ترین زن ورزشکار شرکت کننده که مدال دریافت کرد، خانمی از کشور مجارستان به نام کاتلین نگی با 31 سال سن بود و در رشتۀ شمشیربازی شرکت داشت.

هیأت ورزشی ایران با 93 شرکت کننده و کسب فقط 2 مدال برنز

هیأت ورزشی ایران متشکل از 61 ورزشکار و 32 همراه، در رشته های دو و میدانی، شنا و شیرجه، مشت زنی، ژیمناستیک، تیراندازی، کشتی آزاد، کشتی فرنگی، شمشیربازی، دوچرخه سواری و وزنه برداری شرکت کردند.
در این دوره از بازیها، بعضی از تیم های ایران برای اولین بار در شته ای شیرجه، ژیمناستیک، شمشیربازی و دوچرخه سواری در بازیهای المپیک شرکت کردند و حاصل حضور تمام 61 ورزشکار ایرانی، کسب 2 مدال برنز بود. مدالهای برنز را محمدعلی صنعتکاران و اکبر حیدری در رشتۀ کشتی آزاد به دست آوردند. در جدول رده بندی مدال ها، مکان سی و چهارم به کشورمان اختصاص یافت که یکی از ضعیف ترین حضورهای هیأت های ورزشی کشورمان در بازهای المپیک طی صد سال برگزاری بود و با توجه به این که از میان 93 کشور شرکت کننده تنها 41 کشور موفق به کسب مدال شدند اینکه به معرفی نفرات شرکت کننده و نتایج به دست آمده توسط انان در این دوره از بازیها می پردازیم:
در دو و میدانی، اکبر باباخانلو در رشته 100 متر شرکت کرد که در دور مقدماتی هشتم شد و از دور مسابقات حذف شد. وهاب شاهخوره 200 متر را با زمان 3/22 ثانیه دوید و حذف شد. حسین غفوری زاده در 400 متر، ابراهیم یزدان پناه در 800 متر، جلال کشمیری در پرتاب دیسک شرکت کردند و هگی در همان دو رمقدماتی حذف شدند. در قسمت بانوان هم دو نفر شرکت کننده داشتیم که آنها هم حذف شدند. در شنا، حیدر شنجانی، 100 متر را شنا کرد که زمان 1/62 ثانیه را به جا گذاشت و حذف شد. منوچهر فصیحی در شیرجه از تخته، مکانی بالاتر از بیست و ششم کسب نکرد. در ژیمناستیک، جمیله سروری، کاری از پیش نبرد و به همراه دیگر شرکت کنندۀ مرد این رشته، یعنی جلال بازرگان در رده بندی انفرادی قرار نگرفتند. در تیراندازی، ناصر شریفی و جعفر کلانی رشتۀ تفنگ آزاد کالیبرکوچک در آخرین رده یعنی پنجاه و سوم قرار گرفتند. در تیراندازی با تفنگ آزاد (50 متر)، غلامحسین مبصر با 579 امتیاز شصت و یکم و جعفر کلانی با 576 امتیاز نفر شصت و چهارم شد. نصرت الله ممتحن در تیراندازی با طپانچه آزاد با 490 امتیاز مکان آخر رده بندی این رشته را به خود اختصاص داد. در شمشیربازی، هوشمند الماسی و بیژن زرنگار به ترتیب در سابر واپه شرکت داشتند که هر دو حذف شدند. در فلورۀ تیمی هم کاری از پیش نبردند. در اپۀ تیمی با حضور هوشمند الماسی، بیژن زرنگار و سیروس مدنی نتیجه مانند فلورۀ تیمی بود و حذف شدند.
در دوچرخه سواری، تیم جادۀ ایران مرکب از اکبر پوده، داود اخلاقی، ماشااله امین سرور و سید اسماعیل حسینی زمان 4:39 ساعت را به دست آوردند و در ردیف هشتاد و یکم قرار گرفتند.
در مشت زنی، در مگس وزن، ناصر آقایی؛ خروس وزن، صادق علی اکبر زاده،؛ سبک وزن، حسن پاک اندام، و در وزن بعدی، ندیمی قصردشتی شرکت داشتند که همگی در همان دور مقدماتی حذف شدند.
در فوتبال برای اولین بار از قاره آسیا انتخاب شده و در بازی های المپیک شرکت کردیم. اعضای تیم ملی فوتبال ایران عبارت بودند از: محمدبیاتی، حسن حبیبی، منصور امیرآصفی، نادر لطیفی، مصطفی عرب، غلامحسین نوریان، کامبیز جمالیف پرویز قلیچ خانی، علی میرزایی، عبدالله ساعدی، داریوش مصطفوی، کرم نیرلو، جلال طالبی، فریبرز اسماعیلی، داود فنایی، عزیز اصلی و حسین خداپرست که این نتایج را به دست آوردند:
با تیم آلمان 0-4 شکس را پذیرا شدند؛ با تیم مکزیک 1- مساوی کردند؛ از تیم رومانی 0-1 شکست خوردند، و در گروه خود چهارم شدند و به دور بعدی راه نیافتند.
در وزنه برداری، اعضا تیم ملی عبارت بودند از: محمد نصیری، رجبی اسلامی، پرویز جلایر، رضا استکی و منوچهر برومند.
محمد نصیری دهم، پرویز جلایر هفتم، رضا استکی دوازدهم، و منوچهر برومند نیز دوازدهم شد. ترکیب تیم کشتی آزاد ایران عبارت بود.
از: اکبر حیدریف عبدالله خدابنده، ابراهیم سیف پور، عبدالله موحد، محمد علی صنعتکاران، منصور مهدی زاده، غلامرضا تختی.
ترکیب تیم ملی کشتی فرنگی ایران نیز عبارت بود از: احمد خشوعی، سیاوش شفیع زاده، محمد میرمالک، حسین ملاقاسمی، اصغر ذوقیان.