بیست و ششمین دورۀ بازیهای المپیک 1996 آتلانتا

زمان برگزاری:     19 جولای -4  اوت 1996
تعداد کشورهای شرکت کننده:     197 کشور
تعداد ورزشکارن:     10744 نفر (7060 مرد- 3684 زن)
تعداد رشته های ورزشی:     26 رشته
تعداد رویدادها:     271  ماده

رشته های ورزشی:     دو و میدانی، بسکتبال، مشت زنی، قایقرانی (کانوئینگ)، دوچرخه سواری، سوارکاری، شمشیربازی، فوتبال، ژیمناستیک، هاکی، پنجگانۀ مدرن، قایقرانی پاروئی، تیراندازی، شنا، وزنه برداری، کشتی، قایقرانی بادبانی
برای برگزاری بازیهای المپیک سال 1996، شهرهای تورنتو (کانادا)، منچستر (انگلستان) رم (ایتالیا)، آتن (یونان) ریودو ژانیرو (برزیل) داوطلب بودند. برگزاری این بازیها مقارن با صدمین سال برگزاری المپیک در شهر آتلانتا شد. گرچه باور همۀ آنان که در نهضت المپیک به نحوی نقش داشته اند و همواره در تلاش هستند، این شود که شهر آتن باید میزبان می شد؛ زیرا صد سال پیش، اولین ورق تاریخ المپیک نوین در آتن نوشته شد و چه خوب بود که آخرین برگ این کتاب صد ساله هم در آتن نقش می گرفت. اما چه می توان کرد که اعمال نفوذها فراتر از آن است که بتوان تصور کرد و این بار هم المپیک به کشوری داده شد که بالاترین قدرت و اعمال نفوذ را در جهان ورزش دارد و در طول صد سال گذشته، با حضور خود این موضوع را نشان داده است.
طولانی ترین مسافت و بیشترین زمان حمل امدادی مشعل المپیک، تاکنون به این دوره اختصاص دارد. حمل مشعل 100 روز پیش از مراسم افتتاحیه از یونان آغاز و منجر به سفری 25600 کیلومتری در مدت 84 روز تا امریکا شد. 13 هزار دونده در این کار سهم داشتند.

ورزشکاران 197 کشور جهان در این دوره از بازیهای المپیک حضور داشتند، که در مقایسه با سایر کشورهای دعوت شده از سوی کمیتۀ بین المللی المپیک، نمایندگانی برای شرکت در این بازیها گسیل داشتند. کشورهای تازه استقلال یافتۀ شوروی سابق با نام و پرچم خود، اولین المپیک را تجربه کردند. کشورهایی که یک یا چند دوره غیبت داشتند، در این دوره حضور مجدد خود را جشن گرفتند. کشورهای اروپایی بالکان نیز به طور مستقل برای اولین بار در سدۀ المپیک مشارکت کردند. با توجه به حضور تمامی کشورها، تعداد ورزشکاران حاضر نیز رکوردهای قبلی را شکست و به رقم 10744 ورزشکار رسید.
تعداد ورزشکاران زن شرکت کننده نیز افزایش چشمگیری داشتند. حدود 3686 زن ورزکشار در این دوره از بازیها شرکت کرده بودند که نسبت به رقم 2708 نفر در چهار سال قبل بارسلون، حدود 40 درصد افزایش را نشان می داد.
تعداد بیشتری از کشورها نسبت به دوره های قبل موفق به کسب مدال شدند، 80 کشور توانستند از بین 197 کشور در جدول رده بندی مدالها جایی را به خود اختصاص دهند و 117 کشور هیچ مدالی به دست نیاوردند.

برنامۀ  بازیهای المپیک آتلانتا بزرگ ترین برنامۀ رسمی تا آن زمان را به خود اختصاص داد. این امر را با اضافه کردن رشته ها و رویدادها که شامل 26 رشتۀ ورزشی، 271 رویداد ورزشی بود، به تحقق رساند.
فروش کلی بلیط بالغ بر 6/8 میلیون قطعه شد که بسیار بیشتر از رکورد قبلی چهار سال پیش در بازیهای المپیک بارسلون، یعنی 3 میلیون قطعه بود. تماشاگران در این دوره از بازی ها 9/3 میلیون قطعه از بلیط های مربوط به مسابقات زنان را خریداری کردند که این خود به تنهایی بیش از کل فروش بلیط در بازیهای المپیک بارسلون در سال 1992 بود.
تعداد افرادی که به آتلانتا آمدند تا در تجربۀ المپیک سهیم شوند و شاهد رویدادهای رایگان از قبیل حمل مشعل، ماراتن مردان و زنان، مسابقات دوچرخه سواری جاده، دیدار از پارک المپیک باشند، باور نکردنی بود. تعداد تماشاگر و بازدید کنندگان در زمان برگزاری المپیک 5 میلیون نفر بود.
ظرفیت تمامی ورزشگاه ها و سالن های ورزشی در طول مسابقات تا حد 90 درصد یا بیشتر تکمیل بود. این ازدحام جمعیت در پارک صدمین سال المپیک، محل اجتماع رایگان بازی ها موجب شد تا این محل پر بیننده ترین مکان بازیهای المپیک شود. آمار و ارقام منتشره حاکی از آن است که طی 13 جولای تا 4 آگوست نزدیک به 5/5  میلیون نفر به پارک آمده بودند. پرطرفدارترین جاذبه های پارک المپیک عبارت بود از چشمۀ حلقه ها، محلی که آب به صورتی طراحی شده به حرکت در می آمد؛ در حالی که هزاران کودک در میان فواره های آن آب بازی می کردند.
کارکنان بازیهای المپیک آتلانتا چیزی بیش از 100 هزار نفر بودند که شامل 4 هزار کارند کمیتۀ برگزاری، 47600 نفر نیروی داوطلب، 57000 نفر نیروی قراردادی و 1900 پرسنل مأمور از سازمان ها به کمیتۀ تشکیلاتی می شد.

بیش از 6250 وسیلۀ نقلیه برای جابه جایی ورزشکاران، مقامات، کارکنان، خبرنگاران و تماشاگران مورد استفاده قرار گرفت. این سیستم حمل و نقل در طول بازی ها حدود 20 میلیون نفر را جابه جا کرد.
برای خبرنگاران بیشتر از هر دورۀ دیگری کارت مخصوص صادر شد. 5886 خبرنگار و گزارشگر از 161 کشور جهان، حضوری گسترده در این دوره داشتند. آمار و ارقام بیانگر آن است که تماشاگران تلویزیونی بازیها بالغ بر 5/3 میلیارد نفر بوده است. تماشاگران مراسم افتتاح بیشترین رقم را در بین تمامی دوره های برگزاری داشتند.

رشته ها و مواد ورزشی که برای اولین بار برگزار شد

ورزشها و رشته های جدید مانند والیبال ساحلی، سافت بال زنان، فوتبال زنان و دوچرخه سواری کوهستان موجب رضایت قهرمانان شد و تماشاگران رقابت های المپیک را افزایش داد.
در برنامۀ المپیک تغییراتی داده شد که تاکنون چنین گسترده نبوده است. دست نیافتنی ترین تغییرات برنامۀ المپیک، از طریق اضافه کردن مواد رشته های زیر اتفاق افتاد.
پرش سه گام زنان در دو و میدانی، سافت بال سریع زنان، فوتبال زنان، کانو و کایاک مارپیچ زنان، اپه انفرادی و تیمی زنان، 200 4 متر شنای آزاد امدادی زنان دوچرخه سواری کوهستان زنان و مردان، والیبال ساحلی زنان و مردان، دوچرخه سواری پیست زنان (سیستم دور امتیازی)، بدمینتون دو نفرل مختلط (زنان و مردان به صورت یک تیم واحد)، رقابت های تیمی در ژیمناستیک ریتمیک، مسابقات تیر اندازی (ترپ دوبل)
دوچرخه سواری پیست برای اولین بار روی پیست قابل حمل و نقل انجام شد. سطح این پیست از مادۀ جدیدی ساخته شده بود که در مدت 8 دقیقه خشک می شد.
مسابقات سه روز اسب سواری به تیمی و انفرادی تقسیم شده بود و فینال در ساژ انفرادی به صورت آزمون ازاد بود. اینها، اولین هایی بود که در سدۀ المپیک از سوی کمیتۀ بین المللی المپیک قرن بیستم نسبت به سایر المپیک ها از موقعیتی استثنایی برخوردار شود و تماشاگران تلویزیونی بیشتری را پوشش دهد.
اجازۀ حضور سه بازیکن بالای 23 سال در تیم فوتبال هر کشور، موجب حضور بازیکنان بیشتری از جام جهانی بود. گرچه این مورد از المپیک بارسلون آغاز شد، اما در این المپیک باعث حضور گسترده و بی سابقۀ مردم در مسابقات فوتبال المپیک شد. اوج قدرت را یک تیم افریقایی زمانی نشان داد که فوبتالیست های نیجریه ای روی سکوی نخست قرار گرفتند و با برتری بدون چون و چرا، مدال طلا را از آن خود ساختند.
برای اولین بارف برای دیدار از جلسات تمرینی ژیمناست ها، بلیط فروخته شد. این، موجبات دسترسی بیشتر علاقه مندان به این ورزش پرطرفدار المپیکی را فراهم کرد.

دهکدۀ المپیک برای اولین بار، خارج از استانداردهای تعریف شده پیش بینی شده و به جای ساختن ساختمان های جدید، از خوابگاه های موجود دانشگاه جورجیا استفاده شد. البته این، بزرگترین دهکدۀ بازی های تاکنون بوده است.
ورزشکاران شرکت کننده در المپیک 1996، جهان را با نمایش های منحصر به فرد خود به لرزه در آورند و بازهم سقف توانایی های بشر را افزایش دادند. در زیر به گوشه هایی از آمارهای منحصر به فرد بازیهای صدمین سال المپیک اشاره می شود:
در طول 15 روز بازی های المپیک، رکوردهای المپیکی و جهانی بیش از هر دورۀ دیگری بهبود یافتند. در این دوره از بازی ها، بیش از 130 رکورد المپیکی و 25 رکورد جهانی به ثبت رسید.
کشورهای هنگ کنگ در موج سواری بادبانی، ارمنستان در کشتی، برندی در دو و میدانی، اکوادور در راهپیمایی، کاستاریکا در شنا و سوریه در دهگانۀ دو و میدانی برای اولین بار طلای المپیک را کسب کردند.
مایکل مارتیکان از اسلواکی با 17 سال سن به عنوان جوان ترین شرکت کننده در مسابقات یایقرانی، قهرمان مارپیچ کانو شد. قهرمان شیرجه زنان از چین برای اولین بار از المپیک 1960 رم فاتح هر دو مدال شیرجه شد.
یک اسب سوار آلمانی صاحب 2 مدال طلا در ساژ و پرش شد. ژیمناست اوکراینی پس از نادیا کومانچی، دومین نفری است که در مسابقات المپیک صاحب مدال طلا در انفرادی و تمام اسباب ها شد.
خانم میشل اسمیت از ایرلند،ضمن تصاحب سه مدال طلا و یک برنز در شنا، به عنوان اولین زن ایرلندی صاحب مدال در المپیک معرفی شد.
یک شناگر زن از مجارستان برای سومین بار مدال طلای کرال پشت 200 متر المپیک را کسب کرد. کارل لوئیس 35 ساله برای چهارمین بار مدال طلای پرش طول المپیک را از آن خود کرد.
فاطمه روبا، زن مسلمان از اتیوپی با اختلافی بی نظیر، فاتح دوی ماراتن زنان المپیک شد. او با 2 دقیقه فاصلۀ زمانی از نفر دوم، زودتر به خط پایان رسید.
نعیم سلیمان اوغلوی ترک، اولین وزنه بردار تاریخ المپیک شد که سه طلای المپیک را در سه دورۀ پیاپی کسب کرده بود.
آنچه بیان شد، قسمت های برتر در سدۀ المپیک بود. جدای از موارد مذکرو، این المپیک نسبت به سایر بازیهای المپیک، نارسایی هایی داشت که بخشی از آنها را در زیر یادآور می شویم:
دهکدۀ المپیک آمادگی کامل برای پذیرش ورزشکاران کشورها را نداشت .بعضی از کشورها، خوابگاه لازم در اختیارشان نبود.
مراسم افتتاح برای هیئت های ورزشی بسیار خسته کننده بود؛ زیرا بیش از 12 ساعت به طول انجامید و در ساعت 3 بعد از نیمه شب به پایان رسید. مراسم، نظم چندانی نداشت.
از نظر سازماندهی، المپیک سئول به مراتب بهتر از این دوره بود و هئیت های شرکت کننده بسیار راضی تر بودند.
دهکدۀ المپیک را از نظر امنیتی به طرز بسیار فشرده ای پوشش داده بودند؛ به ترتیبی که بیشتر به پادگان نظامی شباهت داشت، رژۀ نظامیان که برای تعویض در هر ساعت به دهکده داخل و خارج می شدند، قابل توجه بود. با ان که از لحاظ مسائل حفاظتی پیش بینی های بسیار زیادی شده بود، ولی در پارک المپیک انفجار مهیبی رخ داد که باعث کشته و رخمی شدن عده ای شد. البته، این مسئله در ادامۀ روند بازیهای هیچ گونه مشکلی ایجاد نکرد؛ زیرا بلافاصله هئیت اجرایی آی.او.سی با کمیتۀ برگزار کننده تشکیل جلسه داد و پس از بررسیهای لازم، اعلام کردند که بازیها روند عادی خود را ادامه خواهد داد. البته این مسئله برای آمریکایی ها که بیش از صد میلیون دلار خرچ مسائل امنیتی کرده بودند، بسیار گران آمد.

رسول خادم و طلای المپیک

هیئت ورزشی جمهوری اسلامی ایران با 18 ورزشکار و 8 همراه در بیست و ششمین دورۀ بازیهای المپیک آتلانتا حضور یافت. ورزشکاران کشورمان در رشته های کشتی آزاد و فرنگی، مشت زنی، تیراندازی بانوان، جودو، دو و میدانی، شنا و مشت زنی شرکت کردند. در طول حضور ورزشکاران ایران در بازی های المپیک از سال 1948 لندن تا 1996 اتلانتا این کم تعداد ترین هئیت ورزشی بوده است. ولی همین تعداد کم موفق شدند نتایج خوبی به دست آورند.
پس از 28 سال، یعنی بعد از المپیک 1968 مکزیکوسیتی کشورمان موفق شد که بار دیگر مدال طلا بدست آورد.
در کشتی آزاد، رسو.ل خادم در وزن 90 کیلوگرم مدال طلا گرفت و سزاوارانه به قهرمانی رسید. عباس جدیدی در وزن 100 کیلوگرم به مدال نقره رسید؛ هرچند که در مورد کشتی آخر او با حریف آمریکایی، صحبت های بسیاری شد. این کشتی با جنجال به پایان رسید و عده ای براین عقیده بودند که حق جدیدی مدال طلای این وزن بود. اما با اعمال نفوذ آمریکایی ها، پس از یک کشتی 8 دقیقه، و برابر، حق کشتی گیر ایرانی به او داده نشد. امیررضا خادم در وزن 82 کیلوگرم سرگروه تیم ملی کشتی آزاد توانست به مدال برنز برسد. به این ترتیب، به دومین مدال المپیک خود هم دست یافت و با مجموعه ای از مدال های المپیک، جهانی و آسیایی به افتخارات کشتی کشور افزود. سایر کشتی گیران ما عبارت بودند از: احد پازاج در 62 کیلوگرم کشتی فرنگی که کاری از پیش نبرد و حذف شد. غلامرضا محمدی در 52 کیلوگرم، محمد طلایی مکزیکوسیتی کشورمان موفق شد که بار دیگر مدال طلا بدست آورد.
 در 57 کیلوگرم، عباس حاج کناری در 62 کیلوگرم، اکبر فلاح در 68 کیلوگرم، عیسی مؤمنی در 74 کیلوگرم، ابراهیم مهربان در 100 کیلوگرم که هیچ یک روی سکو نرفتند.
سایر ورزشکاران کشورمان عبارت بودند از: دو و میدانی، حمیدسجادی، شنا، حامد رضاخانی؛  تیراندازی، لیدا فریمان که افتخار حمل پرچم جمهوری اسلامی ایران را در مراسم افتتاح به عهده داشت؛ جودو، امیررضا قمی، مشت زنی، ایوب پورتقی قوشچی، کورش ملایی سفید دشتی و بابک مقیمی مربیان و همراهان این هئیت جمعاً 8 نفر بودند.
در طول حضور ایران در بازیهای المپیک، این یکی از بهترین نتایجی بود که کسب شد.
به این ترتیب، جمهوری اسلامی ایران با 18 ورزشکار در بین 197 کشور شرکت کننده در املپیک 1996 آتلانتا در ردۀ چهل و سوم جدول رده بندی کشورها و بالاتر از 37 کشور دیگر این جدول قرار گرفت. این، یکی از بهترین نتایجی است که کشور ما در طول حضور خود در صد سالۀ اول برگزاری المپیک به دست آورده است.